EUROPALIA TRAINS & TRACKS volgt het spoor van de trein
Kunstenbiënnale EUROPALIA slaat dit jaar een nieuwe weg in, letterlijk. Tot en met 15 mei 2022 ligt de focus van het festival op de trein. Deze editie van EUROPALIA heeft dus geen land als uitgangspunt, wel de uitvinding die Europa aan elkaar ritst.
2021 is een jaar met heel wat verjaardagen rond treinen. Zo is er de verjaardag van 175 jaar sporen tussen Brussel en Parijs, 50 jaar TGV en 25 jaar Thalys. 2021 werd door de Europese Commissie overigens uitgeroepen tot European Year of Rail. Voor EUROPALIA Arts Festival zijn die verschillende verjaardagen een mooie en bijzondere aanleiding om een editie te wijden aan een wereld op zich: die van treinen en sporen. Het resultaat is EUROPALIA TRAINS & TRACKS, een kunstenfestival met meer dan vijftig voorstellingen, expo’s en debatten in musea, stations en treinen, zowel in België als daarbuiten.
De trein als symbool van vooruitgang
De trein en de impact die hij heeft gehad op de ontwikkeling van onze maatschappij vormen tijdens EUROPALIA TRAINS & TRACKS een manier om een breed publiek te trekken. Het thema dient vooral ook om jongeren een frisse blik te bieden op het verleden, heden en toekomst van de locomotief die ons continent verbindt. “Stond de trein bij zijn ontstaan symbool voor de versnelling van de samenleving en voor de industrialisering, dan staat hij vandaag eerder voor een behoefte aan vertraging, aan duurzaam leven en reizen”, zegt Dirk Vermaelen, Artistiek Directeur van EUROPALIA.
Die impact van de trein op hoe we leven, reizen en werken vormt, samen met de elementen duurzaamheid, beweging en tijd, de basis van het EUROPALIA-programma. Die vier elementen lopen als een rode draad doorheen de artistieke programmatie, en zijn ook het onderwerp van debatten, workshops en lezingen. EUROPALIA haakt gretig in op dit actuele thema en laat bezoekers op verschillende manieren reflecteren over hoe we leven en ons verplaatsen.
Ook tijdens deze EUROPALIA-editie staan er tientallen artistieke en maatschappelijke projecten die beeldende kunst, theater, dans, performance, film, muziek, literatuur en debat samenbrengen geprogrammeerd.
Dwars door alle kunsten
Blikvanger is de openingstentoonstelling ‘Sporen van Moderniteit‘ in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België. Ze werkt rond de impact van de trein, vanaf zijn ontstaan tot in de jaren 1950 en vertelt hoe kunstenaars gehypnotiseerd werden door de snelheid, de kracht en de schoonheid van de machine. Kunstenaars als Monet, Severini, de Chirico en Mondriaan worden voor de eerste keer samengebracht rond het thema van de trein en getuigen van het enthousiasme én de angst voor een nieuwe wereld, voor de moderniteit.
Even verderop in BOZAR verliest Rinus Van de Velde zich in imaginaire reizen. ‘Inner Travels‘ is een visuele ontdekkingstocht doorheen het universum van de kunstenaar, in dialoog met werk van onder anderen Pierre Bonnard, Edvard Munch en Joan Mitchell en performances van Charlotte en Dolores Bouckaert, Rita Hoofwijk en Gaëtan Rusquet.
Kunst in cultuurhuizen, stations en treinen
Meer hedendaagse kunst vind je langs de treinlijn Oostende-Eupen, die een tentoonstelling op zich wordt. ‘Endless Express‘ bevat installaties van zeven kunstenaars waaronder Laure Prouvost, Marina Pinsky en Che Go Eun. De lijn die België en zijn verschillende taalregio’s doorkruist, verhult verhalen die de kunstenaars blootleggen in hun nieuwe werken langsheen de sporen, op de perrons en in de stations.
EUROPALIA TRAINS & TRACKS schenkt ook aandacht aan de mythische reizen van de legendarische Oriënt Express. De gelijknamige tentoonstelling in Train World speelt in op de nostalgie maar toont ook de sociale en politieke context waarin de luxetrein ontstond. Voor de gelegenheid ruimt Train World plaats voor een aantal indrukwekkende rijtuigen van Compagnie Internationale des Wagons-Lits, de spoorwegmaatschappij die werd gesticht door de Belg Georges Nagelmackers.
Maar er staat nog veel meer op het programma. Choreograaf Boris Charmatz geeft het startschot voor dansperformances in Brussel-Noord, Mohamed Toukabri volgt hem in een reeks performances in andere stations. In ‘Lost & Found‘ laat het Belgische kamerorkest Casco Phil zich door passanten op weg naar het perron inspireren tot miniopera’s. Zes auteurs waaronder Lize Spit en Thomas Gunzig lezen voor uit hun interpretatie van de stationsroman. In Brussel denken wetenschappers, beleidsmakers en jongeren dan weer een hele dag na over de rol van de trein in het openbaar vervoer.
Niet alleen de Brusselse stations maar ook Antwerpen-Centraal, Luik-Guillemins, Brugge, Verviers-Centraal, Leuven, Ronse, Louvain-La-Neuve, Oostende evenals treinen die het hele land en zelfs Europa doorkruisen worden onverwachte podia voor concerten, literaire ontmoetingen, performances, opera’s en zo veel meer. Je vindt alles over de programmatie op EUROPALIA.eu.
