Resistance, het waargebeurde verhaal van een mimespeler die oorlogsheld werd

3 december 2021 2 Door Deugenieten

Na het uitbreken van WOII sluit de Joodse Marcel zich aan bij het Franse verzet. Met een groep padvinders probeert hij de levens te redden van tienduizend Joodse weeskinderen wiens ouders zijn vermoord door de nazi’s.

‘Resistance‘ vertelt het waargebeurde verhaal van Marcel Marceau, de bekende mimespeler. Tijdens de Tweede Wereldoorlog sloot hij zich aan bij het verzet waar hij documenten vervalste en meehielp om Joodse weeskinderen te redden.

De openingsscène van ‘Resistance’ laat ons meteen kennismaken met de gruwel van de Tweede Wereldoorlog. In München vallen de nazi’s het huis van een Joods meisje, Elsbeth (Bella Ramsey), binnen. Ze nemen haar ouders mee en vermoorden hen voor haar ogen op straat.

Een paar honderd kilometer verder, net over de Franse grens, wil de Joodse Marcel Mangel (Jesse Eisenberg) graag acteur worden. In afwachting van zijn doorbraak doet hij Charlie Chaplin-imitaties in een klein cabaret in Straatsburg. De jonge Marcel is verliefd op Emma (Clemence Poesy), die samen met zijn neef Georges (Geza Rohrig) en broer Alain (Felix Moati) in een weeshuis voor Joodse kinderen werkt. En terwijl Marcel niet politiek actief is, belandt hij zo toch in een positie die door de politiek van de Duitse bezetter bepaald en beïnvloed wordt. Omdat er steeds meer kinderen, waaronder Elsbeth, opgevangen moeten worden geraakt Marcel meer en meer betrokken bij het weeshuis. En terwijl hij eerst denkt niet goed overweg te kunnen met de kinderen leert hij al snel dat hij met zijn gave als mimespeler zowel kan vermaken als troosten.

Naarmate de dreiging van de nazi’s erger wordt staat Marcel voor de keuze om er tegen te vechten door in het verzet te gaan of ze te weerstaan door zoveel mogelijk Joodse kinderen te redden. Omdat hij zich niet als verzetsheld ziet kiest Marcel voor het laatste. Zodat de kinderen hun afkomst niet zouden vergeten, houden Marcel, zijn geliefde Emma, zijn neef en zijn broer zo goed als mogelijk de Joodse tradities in ere. Daarnaast leren ze de kinderen hoe te ontsnappen aan het geweld van de Duitsers, door zich bijvoorbeeld in bomen te verstoppen. Wanneer de nazi’s Frankrijk binnenvallen en het gevaar voor de kinderen te groot wordt, lijkt de enige manier om hen te redden, over de Alpen naar Zwitserland te trekken.

Verkleed als scouts reizen Marcel en Emma samen met Georges en een tiental kinderen met de rein richting de Franse Alpen. Wanneer de trein net voor de Frans-Zwitserse grens een onverwachte stop maakt komen Klaus Barbie (Matthias Schweighöfer) en zijn SS-troepen de trein inspecteren. Dankzij de door Marcel vervalste reisdocumenten kunnen Barbie en zijn SS’ers de Joodse identiteit van de kinderen niet achterhalen en kan de groep zijn tocht naar Zwitserland verderzetten. Wanneer Barbie echter van een gemartelde priester verneemt dat de Joodse kinderen ontsnapt zijn, mobiliseert hij zijn SS-troepen om Marcel Marceau en de kinderen te achtervolgen in de ijzige bossen van de grensstreek.

Van slagerszoon tot wereldberoemde mimespeler

Marcel Mangel werd geboren als zoon van een Joodse slager van Poolse oorsprong. Reeds op jonge leeftijd verhuisde het gezin eerst naar Rijsel en vervolgens naar Straatsburg. Daar ontdekte Marcel de wereld van de muziek en het theater. Maar het waren vooral de stomme films van Charlie Chaplin, Buster Keaton en de Marx Brothers die hem fascineerden.

Bij het begin van de Tweede Wereldoorlog moest het gezin op de vlucht slaan. Marcel werd samen met zijn broer lid van het verzet en veranderde zijn naam in Marceau om zijn Joodse oorsprong te verbergen. Omdat hij goed kon tekenen maakte hij in het verzet documenten na. Tegelijkertijd hielp hij Joodse kinderen te verbergen en bracht hij ze samen met zijn broer, gekleed als padvinders, tot aan de Zwitserse grens.

Na de bevrijding van Parijs werd hij, dankzij zijn uitstekende kennis van het Engels, verbindingsofficier in het leger van generaal Patton. En na de overgave van Duitsland trad hij regelmatig op voor de geallieerde troepen. In 1947 verzon Marceau zijn mime-personnage ‘Bip’. Als trieste clown met wit gezicht, zwartomrande ogen, karmijnrode mond en gestreepte trui en witte broek werd hij wereldberoemd dankzij zijn visuele spel en de universele thema’s die hij gebruikte.

Meeslepende biopic

Met ‘Resistance’ heeft regisseur Jonathan Jakubowicz een meeslepende biopic afgeleverd die de heldendaden van mimespeler Marcel Marceau tijdens de Tweede Wereldoorlog prachtig in de verf zet. Toch is ‘Resistance’ geen typische oorlogsfilm vol gruwel, geweld en gigantische slagvelden maar eerder een verhaal dat je van begin tot einde laat kennismaken met hoe mensen omgaan met en weerstand bieden aan onderdrukking en achtervolging. ‘Resistance’ is geen film vol bombastisch oorlogsgeweld maar bevat toch voldoende actie om de spanning er tot het einde in te houden. Niettegenstaande krijgen we een aantal scènes voorgeschoteld die duidelijk de gruwel van de Duitse bezetter aantonen. Zo laat Jakubowicz zien hoe Klaus Barbie, de beruchte chef van de Gestapo, zonder verpinken gevangenen neerschiet. In een andere scène zien we dezelfde Barbie, in wat duidelijk een folterkamer is, een vrouwelijke gevangene slaan en bedreigen. De manier waarop het onmenselijk geweld in de film gesuggereerd wordt, schetst een duidelijk beeld van waartoe de beul in staat was.

Jakubowicz kiest daarentegen eerder voor de menselijke kant en een stijl die doet denken aan ‘La Vita E Bella‘ van Roberto Benigni. Voor Marceau hoefde verzet niet met geweld te gebeuren, want je kan onmogelijk alle aanvallers uitschakelen. Hij zag meer heil in positiviteit en geweldloos verzet door zoveel mogelijk Joodse kinderen te redden. Misschien minder spectaculair maar minstens even gevaarlijk en heldhaftig.

‘Resistance’ van Jonathan Jakubowicz met in de hoofdrollen Jesse Eisenberg, Clémence Poesy, Matthias Schweighöfer, Alicia von Rittberg, Félix Moati, Géza Röhrig, Karl Markovics, Vica Kerekes, Bella Ramsey en Ed Harris is verschenen op dvd en blu-ray en kan je makkelijk hier online bestellen.