The Mauritanian: Hoe de Amerikaanse overheid na 9/11 jarenlang illegaal terreurverdachten opsloot
‘The Mauritanian’ vertelt het waargebeurde verhaal van Mohamedou Ould Slahi wiens Guantánamo-dagboek een wereldwijde bestseller werd. Slahi werd door de Amerikaanse regering opgepakt na de aanslagen op 9/11 en zonder enige vorm van rechtspraak gevangengezet in Guantánamo Bay.
Bij de meesten van ons staan de beelden van de vliegtuigen die in de WTC-torens vlogen nog altijd op het netvlies gebrand. Voor veel Amerikanen brachten ze herinneringen aan de aanval op Pearl Harbour naar boven. Terwijl die aanval voor het Amerikaanse volk als een grote schok aankwam, hadden de aanslagen van 11 september 2001 een nog veel grotere impact. Ze waren namelijk rechtstreeks op televisie te volgen. De aanslagen waren aanleiding tot een ongekende ‘War on Terror’ waarbij de Amerikaanse overheid genadeloos te werk ging in het opsporen en oppakken van al wie in hun ogen betrokken was.
Gedreven door wraakgevoelens veroorloofde de Amerikaanse overheid het zich om de essentiële beginselen van een rechtsstaat met de voeten te treden. Al wie mogelijks verdacht werd van medewerking aan de aanslagen werd zonder pardon opgesloten in Guantánamo, de beruchte militaire gevangenis in het zuidoosten van Cuba.
In ‘The Mauritanian‘ volgen we het opmerkelijke en waargebeurde verhaal van Mohamedou Ould Slahi (Tahar Rahim). Na de aanslagen werd hij door de Amerikaanse veiligheidsdiensten opgepakt omdat men hem ervan verdacht de terroristen geronseld te hebben. Samen met meer dan 700 anderen werd hij jarenlang zonder proces opgesloten.
Omdat Guantánamo in Cuba ligt vielen de gevangenen niet onder het Amerikaanse gerechtssysteem en konden ze geen aanspraak maken op een aantal basisrechten. Ze werden er zonder enig bewijs van schuld opgesloten en het was aan de gevangenen om hun onschuld te bewijzen.
Een ongelijke strijd
In zijn strijd voor vrijheid vindt Slahi bondgenoten in strafrechtadvocaat Nancy Hollander (Jodie Foster) en haar medewerker Teri Duncan (Shailene Woodley). Dankzij de doordachte manier waarop Nancy en Teri zijn belangen behartigen, slagen ze er uiteindelijk in om zijn zaak voor een rechtbank te krijgen.
Militair aanklager luitenant-kolonel Stuart Couch (Benedict Cumberbatch) is alvast overtuigd van de schuld van Slahi. Hij zal er alles aan doen om Slahi te laten boeten voor zijn vermeende daden en neemt geen genoegen met minder dan de doodstraf. Samen met het Openbaar Ministerie doet hij er alles aan om mogelijk bewijsmateriaal achter te houden. Desondanks vinden Hollander en haar assistente meer en meer bewijzen van een schokkende en verstrekkende samenzwering. Voor Hollander is dit de motivatie om haar strijd tegen de onrechtmatige opsluiting van haar cliënt door te zetten. Mohamedou Ould Slahi wordt uiteindelijk in 2016 na meer dan 14 jaar opsluiting vrijgelaten.
Het belang van de rechtsstaat en gerechtigheid
‘The Mauritanian’ is een inspirerend verslag van overleven tegen alle verwachtingen in. Jarenlang hield de Amerikaanse overheid zonder enige rechtspraak enkele honderden mensen gevangen op een militaire basis in Cuba. Ze werden opgesloten op basis van vermoedens en aannames van schuld. Tijdens hun opsluiting werden de verdachten geconfronteerd met angst en terreur.
De film is een sterk pleidooi voor het belang van de rechtsstaat en gerechtigheid. Maar het is ook een opbeurende film over Mohamedou Ould Slahi die erin slaagde om ondanks zijn onmogelijke situatie toch de hoop niet te verliezen.
Regisseur Kevin MacDonald draaide ‘The Mauretanian’ in een documentaire-achtige stijl die het verhaal nog meer overtuigingskracht geeft. De ijzersterke vertolkingen van Jodie Foster, Tahar Rahim en Benedict Cumberbatch nemen je mee op een reis die de vergissingen en misbruiken van de Amerikaanse overheid na de aanslagen van 9/11 blootleggen. Hoewel de film gebaseerd is op het ‘Guantánamo dagboek‘ van Mohamedou Ould Slahi wordt er geen standpunt ingenomen met betrekking tot schuld of onschuld. Wel zet ‘The Mauritanian’ aan tot nadenken: Hoe gaan we om met mensenrechten in het kader van terrorisme? Wat met de rechten van terreurverdachten? ‘The Mauritanian’ is dan ook een aangrijpende film die blijft nazinderen lang nadat je de bioscoopzaal verlaten hebt.
