Juni is pride-maand: De geschiedenis van de regenboogvlag
De veelkleurige regenboogvlag werd door de eeuwen heen gebruikt door zeer uiteenlopende groepen verspreid over de hele wereld. De bekendste regenboogvlaggen zijn die van de homobeweging en de vredesbeweging. Juni is pride-maand en daarom brengen we bij Deugenieten de komende weken een aantal LGBTQIA+-thema’s onder de aandacht. Beginnen doen we met de geschiedenis van de regenboogvlag.
Het is juni, de maand waarin homo’s en lesbiennes over de hele wereld aandacht vragen voor gelijke rechten. Ze doen dit via allerlei manifestaties waaronder de bekende gay prides, maar evengoed door het uithangen van de regenboogvlag.
De gay pridevlag of LGBT-pridevlag werd ontworpen door de Amerikaanse kunstenaar Gilbert Baker (1951-2017). Als dragqueen was hij superhandig in het maken van zijn eigen kostuums. Tijdens de beginjaren van de homobevrijdingsbeweging werd hij daarom vaak gevraagd om politieke spandoeken te maken voor straatmanifestaties. In de maanden voorafgaand aan de viering van de Gay Freedom Day in 1978 in San Francisco vroegen gemeenteraadslid en homorechtenleider Harvey Milk en andere lokale activisten Baker om een nieuw symbool voor de beweging te creëren. Tot dan was de roze driehoek het symbool van de homobeweging maar er was groeiende tegenstand omdat het een verwijzing is naar de onderdrukking tijdens het nazisme. Baker greep het idee aan van een vlag als passend symbool om de macht van zijn ‘stam’ uit te roepen. De kleuren van de regenboog vertegenwoordigden de diversiteit van zijn gemeenschap.
Baker ontwierp een vlag met acht kleuren die elk een symbolische betekenis hadden. Zo stond roze symbool voor seks, rood voor leven, oranje voor geneeskracht en geel voor zonlicht. De kleuren groen, turkoois, blauw en violet symboliseerden respectievelijk natuur, magie, sereenheid en karakter.
De eerste regenboogvlag die werd gedragen tijdens de Gay Freedom Day op 25 juni 1978 was door vrijwilligers met de hand geverfd. Toen men de vlag op grote schaal wou produceren, bleek dat men de verf in roze kleur niet kon maken en werd een vlag met zeven kleuren geproduceerd. In 1979 werd ook de turkooizen kleur weggelaten. Sindsdien bestaat de regenboogvlag uit zes kleuren.
Tijdens de late jaren 1980 en vroege jaren 1990, werd soms een zwarte streep gebruikt om de slachtoffers van aids te vertegenwoordigen.
In 1994, naar aanleiding van de 25ste verjaardag van de Stonewall-rellen, kreeg Baker de opdracht om ’s werelds grootste regenboogvlag te maken. De vlag gebruikte de zes basiskleuren en was negen meter breed en anderhalve kilometer lang. Op 26 juni 1994 werd de vlag gedragen door 5.000 mensen op First Avenue in New York City.
Naar aanleiding van het 25-jarig bestaan van de regenboogvlag in 2003 liet Gilbert Baker een vlag naar zijn oorspronkelijke ontwerp maken. De achtkleurige vlag kreeg de bijnaam ‘Rainbow 25 Sea to Sea’ en was twee kilometer lang, meteen de allergrootste regenboogvlag ooit. Ze werd in Key West (Florida) getoond en strekte van de Atlantische Oceaan tot aan de Golfkust.
De regenboogvlag anno 2022
De voorbije jaren werd de vlag aangepast om haar inclusieve karakter nog meer te benadrukken. In maart 2017 creëerde Baker een versie met negen strepen in lavendel, roze, turkoois en indigo, samen met rood, oranje, geel, groen en violet. Volgens Baker symboliseert de lavendelstreep diversiteit. Een paar maanden later werd in Philadelphia een andere versie van de vlag onthuld. De Philadelphia-vlag kreeg zwarte en bruine strepen aan de bovenkant van de standaard zeskleurenvlag. Hiermee wilde men de aandacht vestigen op problemen van gekleurde mensen binnen de LGBT-gemeenschap.
In februari 2018 werd in São Paulo tijdens Love Fest, een feest dat de menselijke diversiteit, seksuele en gendergelijkheid viert, een vlag gehesen met de originele acht strepen en een witte streep in het midden. De witte streep stond symbool voor menselijke diversiteit in termen van religie, geslacht, seksuele voorkeuren, etniciteit en vrede en eenheid tussen allen.
In juni 2018 bracht ontwerper Daniel Quasar een herontwerp van de regenboogvlag uit. De Progress Pride Flag heeft het gewone regenboogontwerp met zes strepen met langs de zijkant zwarte, bruine, lichtblauwe, roze en witte strepen om gemarginaliseerde mensen van kleur, transindividuen, degenen die leven met HIV/AIDS en degenen die verloren zijn gegaan te vertegenwoordigen. Een maand later werd in Chennai (India) de Social Justice Pride Flag getoond. Deze bevat naast de originele zes kleuren ook de kleuren zwart, blauw en rood als symbool voor de zelfrespectbeweging, anti-kastebeweging en linkse ideologie. In de zomer van 2018 verscheen ook de New Pride Flag. De nieuwe vlag werd ontworpen door Julia Feliz en integreert de historische en hedendaagse strijd van de LGBT-bewegingen tegen racisme. Het ontwerp voegt de kleuren van de Trans Pride-vlag toe met bruine en zwarte diagonale strepen.
In 2021 heeft Valentino Vecchietti van Intersex Equality Rights UK de Progress Pride-vlag opnieuw ontworpen om de intersex-vlag te integreren. Het nieuwe ontwerp voegde een gele driehoek met een paarse cirkel erin toe aan de oorspronkelijke vlag.
Wandelen over de regenboog
Sinds een paar jaar krijgen in verschillende steden ook oversteekplaatsen een regenboogjasje aangemeten. Met een regenboogzebrapad of gaybrapad wil men aandacht vragen voor diversiteit en acceptatie van de holibigemeenschap. Het eerste regenboogzebrapad werd in 2012 aangebracht tijdens de Gay Pride-maand in West Hollywood. Later volgden nog talloze steden waaronder Tel Aviv, Sydney, New York, Londen en Parijs. In België werd het eerste regenboogzebrapad aangebracht in Gent in mei 2013. Je vindt de veelkleurige oversteekplaatsen ook in Brussel en in kleinere steden zoals Deinze en Zottegem.
